H Μετάλλαξη

          Στη Σμύρνη, την εποχή της Μεγάλης Ιδέας, την αδερφή της μάνας μου, την Ευλαλία, νέα τότενες, την αρραβώνιασαν με τον περίφημο  κυρ-Μιχαλάκη – γόνο εμπορικής οικογενείας, άεργον καθ’ έξιν, αν μη εκ πεποιθήσεως, πλην κληρονόμο επίδοξο μεγάλων μεγαλείων... Ο παππούς μου, λόγιος αυτός, καθαρολόγος, εσκέφθη πως το μέλλον της θυγατρός του εθωρακίζετο.

          Επήλθεν, όμως, η Καταστροφή. Το παν απώλετο... Πατείς με – πατώ σε, ξεμπάρκαραν στη Ρόδο. Τελικώς, εκεί έγινε κι ο γάμος. Κατόπιν, η οικογένεια του παππού, σύσσωμη, ξεβράστηκε στα Χανιά, όπου κάποτε είδα κι εγώ το πρώτον φως. Η θεία Ευλαλία με τον άντρα της είχαν βιαστεί να μετοικήσουν στην Αθήνα. Ο Μιχαλάκης δεν ανεχότανε την επαρχία. Πολλώ δε μάλλον τα κοπέλια. Του βρίσκονταν κι ένα γερό κομπόδεμα...

          Ούτε και την πολλή συνάφεια με συγγενείς και φίλους ανεχότανε. Ήτο ερμητικός. Ιδιόρρυθμος μεν, πλην χριστιανός δεδηλωμένος’ ένθερμος κήρυξ της αγάπης του προς τον πλησίον. Στ’ αδύναμα τα πλάσματα μονάχα εξέφραζε κάποτε δυσφορίαν’ η μόνη του αδυναμία...

          Όμως, το σπίτι του γιομάτο εικονίσματα! Εικόνες έκοβε κι απ’ τις γιορταστικές γαζέτες της Μεγαλοβδομάδας και τις εκάρφωνε στους τοίχους [τη χάρη τους για να ’χουμε...]. Καντήλια άφθονα. Που δεν εδίσταζε να τα κατεβάζει στην κεφαλήν της Ευλαλίας όταν διαπίστωνεν ολίσθημα - ή υποψίαν, έστω, αντιλογίας... Οπαδός των άκρων, αλλά συνεπής κι αμετακίνητος. Στο Βενιζέλο είδε την ενσάρκωσιν του Σατανά’ στο Μεταξά το θεόσταλτο Σωτήρα. Το σπίτι του, ναός λατρείας του Θεού, της Πατρίδος, της τε Οικογενείας...

          Μετά τον Συμμοριτοπόλεμον ο Θεός τον επιβράβευσε: Του έστειλε ένα όραμα αποκαλυπτικόν! Λίγο ήθελε για να το προσκυνήσει... Το έδωσε και του το κορνιζάρανε -με τζάμι, να μη φθείρεται. Το εκρέμασε δε εις θέσιν περίοπτον’ στο αντρέ. Επρόκειτο για μιαν ολοσέλιδη γελοιογραφία από την πλέον εθνικόφρονα εφημερίδα της εποχής, την αψευδή «Ακρόπολιν». Προεκλογικός αγών κατά του αρχηγού των δημοκρατικών και των λογής συνοδοιπόρων: του μιαρού Πλαστήρα. Τον παράσταινε που βάδιζε σε μονοπάτι. Δίπλα του ένα ... υποδεκάμετρο και λίγο πάρα ’κει το επικατάρατον εκείνο σφυροδρέπανον.Και από κάτω -μέγας είσαι, Κύριε, και θαυμαστά τα έργα Σου!- εκείνη η θεόσταλτη λεζάνταοπού ’χε ενθουσιάσει τον αδιάλλαχτο φρουρό των εθνικών ιδεωδών, το θείο Μιχαλάκη:

          Εποχές κι αυτές!!! Παραπονιόταν, το λοιπόν, αργότερα η θεια στη μάνα μου, στα Χανιά όπου ’ρθε και μας βρήκε, τι βάσανα τραβούσε απ’ τον αφέντη της: Τι ξύλο, τι βρισίδι! Παρούσα μια βενιζελικιά, η κερα-Σηφάκαινα, παίρνει φωθιά:

          - Ίντα θέλεις και μας κλαίγεσαι; Δώσ’ του να φάει κομμάτι γαϊδουρόγλωσσα! Αρνάκι του Θεού θα γένει! Άκου με: Θα σωθείς!

          Δεν πέρασαν δυο μέρες, να σου την η κυρα-Σηφάκαινα στης μάνας την αυλή. Ξέπνοη, ξημερώματα:

- Συντέκνισσες, τρεχάτε! Ο γάδαρος εβρέθηκε!

Δρόμο παίρνουν, δρόμο αφήνουν’ τον εβρήκανε. Ήτανε ψόφιος, στις Μουρνιές, όθε κατάγονταν εκείνος ο βασιλοκτόνος Βενιζέλος. Κάναν κουράγιο, του κόψανε τη γλώσσα, την πλύνανε καλά, την έτριψαν, την ξέραναν, την κρέμασαν με μανταλάκια, ήρθε και έγινε το σίχαμα του κόσμου. Την πάστωσαν, την πήρε η θεια μου η Ευλαλία μαζί της, στο παπόρο της γραμμής για τον Περαία. Ολάκερο ταξίδι! Την κουβάλησε στο σπίτι. Κι αρχίνησε το τάισμα του αφέντη Μιχαλάκη. Μ’ όλο το σέβας’ μ’ αγωνία και μ’ ελπίδα...

          Αμ δε που θα σταμάταε η τυράγνια!!! Ούτε η καταπίεση ούτε οι βρισιές μουδέ οι ξυλιές σωθήκανε! Μόνο που τώρα πια, μεταλλαγμένος κι άνετος, σαν ήθελε να της φωνάξει ... γκάριζε. Κι αντίς με καρπαζιές,  την περιποιόταν με ... κλωτσιές. Γάδαρος με τα όλα του.

          Ήτο καιρός...