Οι Προτάσεις

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ*

Αγαπητέ συνάδελφε,

     Από σήμερα θα προσπαθήσω να σου γράφω για πιο πρακτικά θέματα, που καθημερινά αντιμετωπίζεις, όχι μόνο εσύ, αλλά και όλοι μας.

     Κάνω αρχή, για το πελώριο θέμα των προτάσεων, που είναι προσωπικό, κυρίως από ένα σημείο και πέρα, για κάθε δικηγόρο.

     Η Πολιτική Δικονομία δίνει μόνο τα χονδρά γενικά πλαίσια και από κει και πέρα η υλοποίηση τους δημιούργησε ένα είδος "καλούπι", πάνω στο οποίο κεντούνε όλοι οι δικηγόροι και έτσι οι προτάσεις αποτελούν και θεωρούνται, ως το κατ' εξοχήν προσωπικό δικόγραφο.

     Δεν θα σε απασχολήσω, για την προσοχή που πρέπει να δίνεις, στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου που απευθύνεσαι, αλλά ούτε σε κείνα τα προκαταρχικά, που έχουν τυποποιηθεί, αλλά θα επιμείνω, στο ουσιαστικό περιεχόμενο που είναι το πιο χαρακτηριστικό και που χωρίζεται σε δύο τομείς, στο νομικό μέρος και στο πραγματικό.

Στο νομικό μέρος, πρέπει απαραίτητα να κάνεις μνεία των διατάξεων, πάνω στις οποίες στηρίζεται η αγωγή σου ή η ένσταση σου, αν είσαι εναγόμενος κι' αυτό όχι γιατί CURIA NOVIT IURE (Ο Δικαστής γνωρίζει το δίκαιο) αλλά, γιατί πρέπει να του δώσεις έτοιμο, μέσα στο φόρτο της εργασίας που τον περιμένει.
Π.χ. "Με την υπό κρίση αγωγή μου αιτούμαι, όπως δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 1860 του Α.Κ. και επέκεινα και με βάση τα πραγματικά περιστατικά, ως ταύτα ρητώς και επισταμένως εξέθεσα...".

     Και μην ξεχνάς, ότι ο Δικαστής, σε θεωρεί αρωγό και συνεργάτη και πρέπει χωρίς να τον κουράζεις να του τα γράφεις όλα "ΜULTUM ΙΝ ΡΑRVO (το πολύ σε λίγο) και είναι υποχρέωση σου να φανείς πραγματικός συνεργάτης του, γιατί έτσι και εσένα θα ωφελήσει.

     Στο ουσιαστικό μέρος, πρόσεξε, μην αναλύεσαι σε πλούσια ιστορικά, που δεν έχουν αξία και που τυχόν τα έχεις γράψει στην αγωγή σου και η επανάληψη είναι κουραστική κοινοτυπία, κοίταξε κατά τρόπο λιτό, αλλά και περιεκτικό να δώσεις ή καλύτερα να τονίσεις εκείνα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα να μάθει ο Δικαστής.

     Πρέπει να είσαι σαφής και συγκεκριμένος, ποτέ προχειρολόγος και ποτέ "γράφω για να γράψω".

     Πριν όμως συνεχίσω, θα πρέπει να σου πω δυο λόγια, για τις ενστάσεις του εναγομένου.

     Οι παλιοί δικηγόροι, κυρίως προ του 1950, είχανε 32 ενστάσεις γραμμένες εκ των προτέρων και τις επαναλάμβαναν (τις έγραφαν) σε όλες τις προτάσεις τους, ακόμη και στις μικροδιαφορές και τις δήλωναν στο ακροατήριο.

     "Επειδή το δικόγραφον δεν είναι νομίμως χαρτοσεσημασμένον"

     "Επειδή η υπό κρίση αγωγή είναι αόριστη"

     "Επειδή η απαίτησις του αντιδίκου είναι παραγραμμένη"

     "Επειδή αναρμοδίως εισάγεται η αγωγή"

     "Επειδή υφίσταται έλλειψις νομίμου βάσεως" και τα λοιπά.

     Αυτά στην εποχή μας δεν έχουνε καμιά πρακτική απολύτως αξία και οι Δικαστές πλαγίως και γενικώς απορρίπτουν τέτοιες ενστάσεις.

     Οι δικές σου ενστάσεις πρέπει να είναι ορισμένες, συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες, αλλιώτικα μη τις γράψεις.

     Στο σημείο αυτό, θα σου πω ότι αν κάποια ένσταση σου είναι σημαντική για σένα και θέλεις να την προσέξει ο Δικαστής, ξεχώρισε την, βάλε τίτλο με κεφαλαία γράμματα όπως π.χ. ΕΝΣΤΑΣΗ ΑΟΡΙΣΤΙΑΣ και ανέπτυξε την και με μνεία ακόμα τις αντίστοιχες διατάξεις για να είσαι σίγουρος όχι μόνο θα προσεχθεί, αλλά θα σου απαντήσει ο Δικαστής είτε απορρίπτοντας την, είτε κάνοντας την δεκτή, με τα νόμιμα επακόλουθα.

     Και σε άλλο σημείο πρέπει να προσέξεις ιδιαίτερα.

     Η Παράθεση της νομολογίας βοηθάει, όταν είναι σχετική και τέμνει το θέμα, αλλιώτικα είναι επιζήμια και κινδυνεύεις να σε παρεξηγήσει ο Δικαστής - ότι ενδεχομένως θέλεις να παρασύρεις την κρίση του - και με το δίκιο του και μάλιστα καμμιά φορά να φθάσεις και σε αντίθετα αποτελέσματα.

     Οι προσθήκες και αντικρούσεις πάλι να βρίσκονται στο ίδιο πλαίσιο.

     Μην αντιλέγεις στον βρόντο, απλώς για να δημιουργήσεις αντίλογο.

     Τα γραπτά σου πρέπει να έχουν βάρος, γιατί έτσι μπορεί να εκτιμηθούν, διαφορετικά κανένας δεν τα κοιτάει.

     Τα χαρακτηριστικά των καλών προτάσεων είναι απλά.

     Ευσύνοπτες, διαυγείς, σαφείς και τεκμηριωμένες, αυτό το τελευταίο τα λέει όλα.

     Η τεκμηρίωση πρέπει να είναι τόσο από πλευράς διατάξεων, γεγονότων πραγματικών και νομολογίας.

     Για τα έγγραφα θα σου έλεγα πως διακρίνονται, στα απαραίτητα και στα σημαντικά.

     Σε όλα τα έγγραφα να κάνεις αρίθμηση, με μικρά αυτοκόλλητα και έγχρωμα ακόμα, που κυκλοφορούν στην αγορά και να τα αναφέρεις ένα προς ένα.

     Να υπογραμμίζεις με έγχρωμο μελάνι ή μαρκαδόρο, τα σημεία εκείνα που πρέπει να προσέξει ο Δικαστής και να αναφέρεις τι θέλεις να αποδείξεις π.χ. "Με το προσαγόμενο (σχ. 4) υπ' αριθμ. Πρωτ. 3232/.... εγγράφου του Γραφείου Πολεοδομίας της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, αποδεικνύεται ότι..."

     Αν υπάρχει έγγραφο "ΣΗΜΑΙΑ" που ανατρέπει όλους τους ισχυρισμούς του αντιδίκου και γενικά όλη την υπόθεση, πρέπει να το περιποιηθείς, βάλε το σε διαφανή και έγχρωμο φάκελο και χρησιμοποίησε γράμματα κεφαλαία στις προτάσεις σου, για το έγγραφο αυτό και ακόμα επανέλαβε δύο φορές τις σκέψεις σου, δεν πειράζει γιατί η όλη αντιδικία στηρίζεται στο έγγραφο αυτό, είναι η σημαία σου, σε γιορταστική παρέλαση και θέλει επισημότητα.

     Γενικά ο δικηγόρος σήμερα προσέχει το κείμενο των προτάσεων του, προτίμησε μικρές φράσεις, όχι σχοινοτενείς που διαβάζεις - διαβάζεις και δεν βγάζεις νόημα, γιατί μέσα στο φόρτο της δουλειάς του Δικαστή δεν είναι δυνατόν να έχουμε την απαίτηση, να μαντεύει "τι εννοούμε".

     Γράψε περιεκτικά, χωρίς λογοτεχνικές και φιλοσοφικές εξάρσεις και πάντοτε να χρησιμοποιείς τη γλώσσα των νομοθετικών κειμένων.

     Δεν υπάρχουν περιθώρια επέκτασης ή δημιουργίας νέων εννοιών, τα νομικά κείμενα είναι τα πλέον επιτυχή της ελληνικής γραμματείας και έχουν περάσει από "σαράντα κύματα" μην παρασύρεσαι σε λογοτεχνικές κατασκευές, είναι σφάλμα, η νομική επιστήμη είναι θέση αμετάθετη, όλα είναι γραμμένα και ισχύουν εκτός από ορισμένες ασφαλιστικές δικλείδες, όπως είναι π.χ. η καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος, η καλή πίστη κ.λπ.

     Δούλεψε πάνω στη σύνταξη των προτάσεων και δημιούργησε και εσύ μόνος σου, με τις δυνατότητες που έχεις, αντίστοιχα κείμενα προτάσεων, με την μορφή της προσωπικότητας σου, με τους περιορισμούς βέβαια της προηγούμενης σκέψης μου και θα πετύχεις.

Ο παλιός σου συνάδελφος
ΝΙΚΟΣ ΑΓΓ. ΜΑΚΡΗΣ

-------------------------------------------------
* Αρχείο Νομολογίας, Περίοδος Β΄ (ΜΘ') 1998, σελ. 159 - 160.